ΕΣΤΑΜΕΔΕ Ένωση Συνταξιούχων Ταμείου Ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Έργων- ESTAMEDE
29 ΜΑΪΟΥ 1453 ΑΛΩΣΗ. ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ.
Του Γιάννη Θεοδωρόπουλου.
Ο ανθενωτικός (Άγιος) Μάρκος Ευγενικός, μητροπολίτης Εφέσου, είχε προετοιμάσει την παράδοση της πόλης στους Τούρκους σε μυστική συμφωνία με τον Σουλτάνο. Και ενώ ο Αυτοκράτωρ Ιωάννης Παλαιολόγος προωθούσε με κάθε μέσον την ένωση των Εκκλησιών, ως μοναδική ελπίδα σωτηρίας από τους Οθωμανούς, βλέποντας ο εν λόγω (Άγιος) πιθανή επιτυχία του Αυτοκράτορα, αναχώρησε περί τον Μάϊο μήνα του 1440 μυστικά για την Προύσα όπου και έλαβε οδηγίες από τον Σουλτάνο. Στα επόμενα χρόνια μέχρι την άλωση πρωτοστάτησε με κάθε τρόπο για την αποτροπή της Ένωσης και την σωτηρία της Κωνσταντινούπολης, για να ειπωθεί, μετά την άλωση, με τις ευλογίες του ανθενωτικού ιερατείου το «Τι κι αν έπεσε η Πόλις, τουλάχιστον εσώθη η πίστις»… Τα ανωτέρω γεγονότα κατέγραψε ο «Μέγας Συναξαριστής» της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Τόμος Β΄ Φεβρουάριος σελ. 650-6.
Ο Γεώργιος Γεμιστός, η Πλήθων, δάσκαλος, φιλόσοφος, και συγγραφέας, λίγα χρόνια προ της άλωσης βλέποντας την επερχόμενη καταστροφή, προσπάθησε να διεγείρει τα αδρανούντα πνεύματα προτείνοντας την ανασύσταση της Ελλάδος, σύμφωνα με τα Αρχαιοελληνικά πρότυπα, ήτοι: διαχωρισμός των ανδρών σε αγρότες και σε πολεμιστές, και επιστροφή στην Νεοπλατωνική φιλοσοφία. Οι παπάδες όμως έκαναν το θαύμα τους….. τον αφόρισαν…. Όμως ήταν πολύ αργά η Ελλάδα είχε περιπέσει σε κώμα, διότι το « Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιότερον εστίν η Πατρίς και σεμνότερον και αγιότερον », «Πλάτων Κρίτων.12 » είχε μείνει προ αιώνων στα αζήτητα……
Βρισκόμαστε στα 1453 παραμονές της άλωσης. Ένας συρφετός από Τούρκικα ασκέρια, πλιατσικολόγους, Ιμάμηδες, πάνω από διακόσιες χιλιάδες, πολιορκούν την Κωνσταντινούπολη από ξηρά, και από θάλασσα 400 Τούρκικα καράβια έχουν αποκλείσει τον Κεράτιο κόλπο. Στο Αιγαίο πέλαγος περιπολούν 4 Ελληνικά καράβια υπό τον Ναύαρχο Φλαντανελά, αφού έμαθαν για την απελπιστική κατάσταση της Πόλης έπλευσαν προς βοήθεια. Σε μια άνιση ναυμαχία 4ων εναντίον 400ων και όμως αφού έκαψαν πολλά από τα εχθρικά καράβια διέσπασαν τον αποκλεισμό, και εισήλθαν στον Κεράτιο κόλπο. Ήταν η τελευταία νίκη των Ελλήνων, μια νίκη που μας υποδεικνύει προς τα πού πρέπει να αναζητήσουμε τα αίτια της καταστροφής. Τα οποία κατά κύριο λόγο ήταν η αδυναμία των Αυτοκρατόρων να ασκήσουν κυβερνητικό έργο αν δεν είχαν την εύνοια των παπάδων, και των Δεσποτάδων.
Το Βυζάντιο, ήταν το κράτος όπου κυριαρχούσαν τα δύο σύνδρομα η θεοκρατία και η αναξιοκρατία, και τα δυο μαζί συνετέλεσαν στην πτώση του. Το ότι άντεξε για 1000 χρόνια αυτό είναι αποτέλεσμα της μεγάλης στρατιωτικής και οικονομικής διαφοράς που είχε με τα κράτη που το εχθρεύονταν. Η μεγάλη αυτή διαφορά είχε αποκτηθεί, πριν της επιβολής του Χριστιανισμού ως αποκλειστικής θρησκείας, γιατί μετά την επιβολή του χριστιανισμού άρχισε η σταδιακή συρρίκνωση. Είχαν την ψευδαίσθηση ότι με την επιβολή της μονοθεϊστικής θρησκείας, θα δημιουργούσαν ένα ομοιογενές σύνολο λαού. Οι λαϊκές όμως μάζες που ήταν κυρίως οι αγρότες ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, κουρελήδες, πεινασμένοι και αμόρφωτοι. Το σύστημα ιδιοκτησίας ήταν φεουδαρχικό, την καλή γη την κατείχαν οι φεουδάρχες. Για τον αγροτικό πληθυσμό είχε χαθεί το αίσθημα πατρίδα, λίγο τους ενδιέφερε ποιόν θα έχουν στο κεφάλι τους, αν είναι οι Βυζαντινοί οι Τούρκοι ή άλλοι. Όλους δυνάστες τους έβλεπαν. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μην μάχονται για πατρίδα, (όπως έκαναν οι πρόγονοι μας, που αν και πολλοί λιγότεροι νίκησαν στο Μαραθώνα, νίκησαν στη Σαλαμίνα, νίκησαν στις Πλαταιές.) και είχαν και τον χριστιανισμό που τους έλεγε, απαρνήσου τα υλικά αγαθά και σώσε την ψυχή σου. Πολύ γελοίο, αλλά είχαν καταφέρει οι παπάδες με τις θρησκευτικές τους παπαρολογίες να είναι το μόνο που τους ενδιέφερε. Σαν να μην έφταναν αυτά, είχαν τις θρησκευτικές διαμάχες. Πάνω οι εικόνες κάτω οι εικόνες. Ενωτικοί -ανθενωτικοί. Οι Άγγελοι αν είναι αρσενικοί ή θηλυκοί, η πλήρης γελοιοποίηση της ανθρώπινης λογικής, και πάει λέγοντας. Αποτέλεσμα γέμισαν τα μοναστήρια από μοναχούς. Χαραμοφάηδες και τεμπέληδες, που μετά την μακριά γαϊδούρα δεν είχαν με τι να ασχοληθούν, και ομφαλοσκοπούσαν, δηλαδή κάθονταν σταυροπόδι και κοιτούσαν τον αφαλό τους επί ώρες περιμένοντας να ξεπηδήσει θείον φως που θα τους έσωζε από τις αμαρτίες. Ποιες άραγε να ήταν αυτές οι αμαρτίες; ο νοών νοήτο……..
Τι απέγιναν οι πανίσχυρες ρωμαϊκές λεγεώνες, οι φονικές αυτές μηχανές, που στο διάβα τους κανένας στρατός δεν μπορούσε να αντισταθεί. Η απάντηση είναι μία και μοναδική : έγιναν καλόγεροι. Σύμφωνα δε με τους ειδικούς οι ενταγμένοι καλόγεροι τα χρόνια εκείνα, στα ορθόδοξα μοναστήρια έφθαναν τις 500.000, ενώ ο στρατός του Σουλτάνου δεν υπερέβαινε τις 140.000, και ήταν ο μεγαλύτερος που είχε συγκεντρωθεί μέχρι τότε, εναντίον της Πόλης. Ποιος να πολεμήσει;… οι μισθοφόροι;… αυτοί το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν το χρήμα και οι λεηλασίες.
Έτσι μια πανίσχυρη Αυτοκρατορία η οποία κατείχε το υγρόν πυρ, δηλαδή την ατομική βόμβα της εποχής με την οποία θα μπορούσε να είναι η κυρίαρχος των θαλασσίων μεταφορών και του εμπορίου, που θα της έδιναν οικονομική άνεση να διατηρεί αρκετόν και ικανό στρατό και να είναι η μεγάλη δύναμης της Μεσογείου, τελικώς υποτάχθηκε στους Τούρκους που τα μόνα στρατιωτικά τους προσόντα ήταν ο Αλλάχ και ένα σπαθί στο χέρι.
Είναι να απορείς, και να λες, μα πως είναι δυνατόν τόση συσσωρευμένη μωρία, να πιστεύουν ότι θα νικηθούν οι Τούρκοι με «παρακλήσεις» και « Κύριε ελέησον »…. Το δε Ιερατείο προέβαλε τη γελοία δικαιολογία «Ο Θεός μας τιμωρεί για τις αμαρτίες μας»
Τελικά η Αυτοκρατορία πλήρωσε το τίμημα της επιλογής των Αυτοκρατόρων της από τον Κωνσταντίνο και μετά. Πλην του Μέγα Ιουλιανού.
Μετά την άλωση και υπό τις ευλογίες του Μωάμεθ Β΄ του κατακτητή οι αξιωματούχοι της πατριαρχικής αυλής, και ο λαός χειροτόνησαν ύπατον της εκκλησίας άρχοντα τον ανθενωτικό Γεώργιον Σχολάριον, μετονομασθέντα σε Γεννάδιον Β΄.
Ο Ιστορικός Κ. Παπαρρηγόπουλος γράφει. «Μεθ’ ο σουλτάνος προσεκάλεσεν τον νέον Πατριάρχην, ίνα συγγευματίσωσι και συνομιλίσωσι, και προσελθόντα υπεδέξατο μετά τιμής μεγάλης, πολλάς επαγγειλάμενος προνομίας. Ότε δε επήλθεν η ώρα του να αναχωρίση εκ των βασιλείων ο πατριάρχης, ο σουλτάνος προσέφερεν αύτω ιδία χειρί και παρεκάλεσεν αυτόν να δεχθεί δεκανίκιον χρυσούν δια λίθων πολυτίμων και μαργάρων εγκεκοσμημένων, απαραλάκτως όπως έπρατον πρότερον οι βασιλείς, ως σύμβολον της εξουσίας ην ελάμβανεν ο αρχηγός της πίστεως. …………..ουδέ εβράδυνεν ο Μωάμεθ Β΄ να περιβάλη δια κύρους τας προφορικάς προς τον πατριάρχην επαγγελίας. Δ’ αυτοκρατορικού χρυσοβούλλου, ως ήθελον ειπείν οι υμέτεροι, Βερατίου δε ως έλεγαν οι Οσμανίδαι……Δια δε του Βερατίου το οποίον κατά τους μετέπειτα χρόνους επεδίδετο εις πάντα νέον της εκκλησίας αρχηγόν, ορίζετο, ότι εις τον πατριάρχην προσήκει η υπερτάτη διοίκησις όλλων των εκκλησιών και των μοναστηρίων, ότι δύναται κατά την ιδίαν αυτού κρίσιν να καθαιρή αρχιεπισκόπους και επισκόπους, η δε Πύλη, επί τη προτάσεί αυτού, εκδίδει τα προς τούτο απαιτούμενα φιρμάνια. Ότι είναι ο ύπατος ποινικός δικαστής άπαντος του κλήρου, κατηγορηθέντος δε επισκόπου ενώπιον της Πύλης, αύτη δεν δύναται να συλάβη και να κρίνη αυτόν ειμή τη συναινέσει του πατριάρχου………….Διά του αυτού Βερατίου επιτρέπετο αυτού και ως προς τους λαϊκούς δικαστική και διοικητική δικαιοδοσία………….εδικαιούτο να φορολογή χάριν των της εκκλησίας αναγκών ου μόνον τον κλήρον άλλά και τους λαϊκους και να συντηρή αστυνομικούς φύλακες……Πας χριστιανός υποχρεούτο να διαθέτη το τρίτον της εαυτού περιουσίας υπέρ της εκκλησίας αι δε τοιαύται διαθήκαι ήσαν αναγκαστικώς εκτελεσταί ……..Η δικαιοδοσία του Πατριάρχου επεξετείνετο επί άπαν το ορθόδοξον χριστιανικόν της ανατολής πλήρωμα, ου μόνον επί τους Έλληνας αλλά και τους Αλβανούς, τους Βουλγάρους, τους Σέρβους, τους Σλαύους και τους Αρμενίους.» Εδώ ο Ιστορικός Κ. Παπαρρηγόπουλος μας έδωσε μια εικόνα για τα σπουδαιότερα προνόμια του Πατριαρχείου. Από τον ίδιο ιστορικό μαθαίνουμε ότι οι τιτλούχοι χριστιανοί αν ασπάζονταν τον Ισλαμισμό ο σουλτάνος τους τοποθετούσε στις ανώτερες θέσεις του κράτους του. Οι περισσότεροι και καλύτεροι στρατηγοί του ήταν Έλληνες, Αλβανοί, κλπ.
